Η Στρατηγική της Λισσαβώνας προβλήθηκε ως η μεγάλη επιτυχία της κοινωνικής Ευρώπης, των δυνάμεων της σοσιαλδημοκρατίας δεδομένης της υπεροχής εκείνη την περίοδο των ευρωπαϊκών σοσιαλιστικών και σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων. Έθετε στόχους για ενίσχυση της απασχολησιμότητας (μια έννοια βέβαια που αυτόματα σχετικοποιεί την αντίληψη περί απασχόλησης), την αύξηση του συνολικού ποσοστού της απασχόλησης, με έμφαση στις μεγαλύτερες ηλκίες και στις γυναίκες, και την εξασφάλιση «ασφαλών» θέσεων εργασίας.
Από τότε, έχουν περάσει 10 χρόνια περίπου, έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι αλλά η προσέγγιση στους βασικούς στόχους που είχαν αποφασιστεί μοιάζει μακρινός στόχος. Με δεδομένη και την αλλαγή στον καταμερισμό εργασίας τα τελεταία χρόνια, με την ισχυρή άνοδο των αναπτυσσόμενων κρατών, γίνεται σαφές ότι το πλαίσιο σήμερα διαφοροποιείται σημαντικά από αυτό που υπήρχε προ 10 ετών όταν και θεσπίστηκε η Στρατηγική της Λισσαβώνας.
Ταφόπλακα στις επιδιώξεις της Στρατηγικής έρχεται να βάλει η πρόσφατη διεθνής οικονομική κρίση. Μια κρίση η οποία απειλεί ευθέως, πέραν της οικονομικής ανάπτυξης των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τη συνοχή των ίδιων των κοινωνιών, ανατρέποντας πλήρως τις αναπτυξιακές προτεραιότητες των κρατών.
Η κατάσταση που διαμορφώνεται πλέον προσομοιάζει περισσότερο με μια εργασιακή ζούγκλα παρά σε μια ορθώς λειτουργούσα αγορά εργασίας. Μετά την επέλαση της φιλελεύθερης, νεοφιλελεύθερης θα έλεγα περισσότερο, προσέγγισης της «flexicurity», ενός νεολογισμού που διατείνεται ότι συνδυάζει την ευελιξία με την ασφάλεια των θέσεων εργασίας (με έμφαση στην ευελιξία έναντι της ασφάλειας), τώρα έρχονται νέες λογικές που προχωρούν ακόμα παραπέρα.
Οικοδομείται, με την αγαστή συνέργεια της γενικής περιρρέουσας ατμόσφαιρας, ένα πλαίσιο όπου ο εργαζόμενος θα πρέπει, λίγο ως πολύ, να νιώθει τυχερός επειδή του κάνουν τη χάρη να του δίνουν μια θέση εργασίας, έστω κουτσουρεμένη, χωρίς υπερωρίες, χωρίς σταθερό ωράριο, με τη δαμόκλειο σπάθη της απόλυσης, στο όνομα πάντα της «άδικης» παγκοσμιοποίησης...
Τι μπορεί να γίνει από εδώ και πέρα; Εν μέσω μιας πραγματικά πρωτοφανούς κρίσης, μια νέα παρέμβαση στην χειμαζόμενη αγορά εργασίας των κρατών μελών της Ε.Ε. μπορεί να αποτέλεσαι κεντρικό εργαλείο στην προσπάθεια αντιμετώπισης της κρίσης. Η στήριξη της ζήτησης, μέσω της στήριξης των μισθών και των θέσεων εργασίας, είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την αποφυγή της ύφεσης που ήδη έχει κάνει την εμφάνιση της στις περισσότερες ευρωπαϊκές οικονομίες. Μια νέα Στρατηγική που θα αποσκοπεί στην προστασία των θέσεων εργασίας, με βάση την παραγωγικότητα (ιδίως στους τομείς της βιώσιμης ή πράσινης ανάπτυξης και των νέων τεχνολογιών), θα επανεξετάζει την αποδοτικότητα της επαγγελματικής κατάρτισης και της στενής διασύνδεσης με τις εξελίξεις στην αγορά εργασίας, καθώς και προσαρμογές των ρυθμίσεων διακίνησης των εργαζομένων στην ενιαία αγορά εργασίας, υπό το πρίσμα κιόλας των πιέσεων που δέχεται από τη αθρόα εισροή μεταναστευτικού δυναμικού που συμπιέζει τους μισθούς, ιδίως των ανειδίκευτων εργατών.
Από τότε, έχουν περάσει 10 χρόνια περίπου, έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι αλλά η προσέγγιση στους βασικούς στόχους που είχαν αποφασιστεί μοιάζει μακρινός στόχος. Με δεδομένη και την αλλαγή στον καταμερισμό εργασίας τα τελεταία χρόνια, με την ισχυρή άνοδο των αναπτυσσόμενων κρατών, γίνεται σαφές ότι το πλαίσιο σήμερα διαφοροποιείται σημαντικά από αυτό που υπήρχε προ 10 ετών όταν και θεσπίστηκε η Στρατηγική της Λισσαβώνας.
Ταφόπλακα στις επιδιώξεις της Στρατηγικής έρχεται να βάλει η πρόσφατη διεθνής οικονομική κρίση. Μια κρίση η οποία απειλεί ευθέως, πέραν της οικονομικής ανάπτυξης των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τη συνοχή των ίδιων των κοινωνιών, ανατρέποντας πλήρως τις αναπτυξιακές προτεραιότητες των κρατών.
Η κατάσταση που διαμορφώνεται πλέον προσομοιάζει περισσότερο με μια εργασιακή ζούγκλα παρά σε μια ορθώς λειτουργούσα αγορά εργασίας. Μετά την επέλαση της φιλελεύθερης, νεοφιλελεύθερης θα έλεγα περισσότερο, προσέγγισης της «flexicurity», ενός νεολογισμού που διατείνεται ότι συνδυάζει την ευελιξία με την ασφάλεια των θέσεων εργασίας (με έμφαση στην ευελιξία έναντι της ασφάλειας), τώρα έρχονται νέες λογικές που προχωρούν ακόμα παραπέρα.
Οικοδομείται, με την αγαστή συνέργεια της γενικής περιρρέουσας ατμόσφαιρας, ένα πλαίσιο όπου ο εργαζόμενος θα πρέπει, λίγο ως πολύ, να νιώθει τυχερός επειδή του κάνουν τη χάρη να του δίνουν μια θέση εργασίας, έστω κουτσουρεμένη, χωρίς υπερωρίες, χωρίς σταθερό ωράριο, με τη δαμόκλειο σπάθη της απόλυσης, στο όνομα πάντα της «άδικης» παγκοσμιοποίησης...
Τι μπορεί να γίνει από εδώ και πέρα; Εν μέσω μιας πραγματικά πρωτοφανούς κρίσης, μια νέα παρέμβαση στην χειμαζόμενη αγορά εργασίας των κρατών μελών της Ε.Ε. μπορεί να αποτέλεσαι κεντρικό εργαλείο στην προσπάθεια αντιμετώπισης της κρίσης. Η στήριξη της ζήτησης, μέσω της στήριξης των μισθών και των θέσεων εργασίας, είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την αποφυγή της ύφεσης που ήδη έχει κάνει την εμφάνιση της στις περισσότερες ευρωπαϊκές οικονομίες. Μια νέα Στρατηγική που θα αποσκοπεί στην προστασία των θέσεων εργασίας, με βάση την παραγωγικότητα (ιδίως στους τομείς της βιώσιμης ή πράσινης ανάπτυξης και των νέων τεχνολογιών), θα επανεξετάζει την αποδοτικότητα της επαγγελματικής κατάρτισης και της στενής διασύνδεσης με τις εξελίξεις στην αγορά εργασίας, καθώς και προσαρμογές των ρυθμίσεων διακίνησης των εργαζομένων στην ενιαία αγορά εργασίας, υπό το πρίσμα κιόλας των πιέσεων που δέχεται από τη αθρόα εισροή μεταναστευτικού δυναμικού που συμπιέζει τους μισθούς, ιδίως των ανειδίκευτων εργατών.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου